Het basisprincipe van massage is het handmatig of met hulpmiddelen uitoefenen van druk op het lichaam. Een masseur kan zijn handen en vingers gebruiken, maar ook zijn ellenbogen, voeten, knieën of armen. De uitgeoefende druk kan variëren van een stevige beweging tot slechts een lichte aanraking van de huid, afhankelijk van het te bereiken weefsel of doel.
De masseur kan verschillende punten in het lichaam willen benaderen: spieren, huid, gewrichten, ledematen, maar ook interne organen, lymfe, of zelfs energiebanen en meridianen.
Het doel van massage
Er zijn verschillende soorten massages en technieken ontwikkeld. Het doel van een massage kan puur fysiek zijn; bijvoorbeeld ter ontspanning van spieren, bij herstel na letsel of voor de behandeling van hoofdpijnklachten. Andere massages dienen een algemener fysiek doel: ter verhoging van weerstand of voor een betere bloedcirculatie. Spirituele massages zijn juist weer gericht op minder stoffelijke doeleinden en leggen de focus op emotioneel of energetisch vlak, en een holistische massage legt de nadruk op de eenheid van lichamelijk en geestelijk welzijn.
Massages kunnen worden ingezet als therapie bij angst of depressie, en uiteraard veelvuldig als behandeling tegen de gevolgen van stress. Ongeacht de aard of het doel van de massage worden tijdens het masseren positieve effecten bereikt op zowel fysiek als mentaal vlak. Een massage werkt bovenal en altijd ontspannend en wordt meestal als aangenaam ervaren, en daarmee bewerkstelligt massage zijn kracht: lichaam én geest profiteert van massage. Daar is in elk geval een aantal wetenschappelijke verklaringen voor.
De werking van massage
Hoe werkt een massage? Tijdens een massage worden bepaalde processen geactiveerd in het lichaam. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat een ‘standaard’ massage de volgende effecten bewerkstelligt:
Doorbloeding
Een fysieke massage brengt in eerste instantie warmte en druk. Spiermassa, pezen, huid en zelfs organen worden warm onder de voortdurende beweging of druk van een massage. Warmte maakt soepel, zelfs op het kleinste niveau, met alle positieve gevolgen van dien. Pezen worden weer buigzaam, littekenweefsel zacht en de huid flexibel. Onder de uitgeoefende druk worden zenuwen geprikkeld die opdracht geven tot vaatverwijding, ofwel betere doorbloeding. Afvalstoffen worden sneller afgevoerd en voedingstoffen en zuurstofniveau worden beter aangevoerd. Massage bevordert ook de afvoer van vocht en bevordert de stofwisseling.
Stofjes
Behalve doorbloeding spelen ook de stofjes een rol. Tijdens het masseren komen er stoffen vrij die een gunstig effect hebben op het geestelijk welbevinden. Serotonine, het zogenaamde gelukshormoon, wordt gestimuleerd en de pijnstillende endorfines nemen toe. Onder invloed van een massage vermindert juist de afgifte van hormonen en stoffen die betrokken zijn bij stress en paniek.
Bovendien zorgt een massage voor een verhoogde afgifte van stofjes die ontstekkingen remmen en pijn dempen. Het deel van ons zenuwstelsel dat ervoor zorgt dat ons lichaam in een status van rust en herstel komt, het parasympatisch zenuwstelsel, speelt in deze processen een belangrijke rol. Bij massage of alleen al bij aanraking van de huid wordt dit stelsel gestimuleerd, waardoor de ontspanning, maar tegelijkertijd ook de alertheid, toeneemt.
Niet-wetenschappelijk
Naast de wetenschappelijke verklaring voor het positieve effect van massage bestaan er andere opvattingen over massage en het effect op de gezondheid. In China, Japan, India en andere landen heersen zienswijzen op gezondheid en geneeskunde die men in westerse landen als niet wetenschappelijk onderbouwd beschouwt. Traditionele geneeswijzen uit die landen verklaren het succes van massage vanuit een filosofische, holistische of spirituele leer, en ook de Westerse homeopathie, antroposofie en andere alternatieve geneeswijzen kunnen massage inzetten op andere gronden.
Het effect van massage
Wetenschappelijk bewezen of niet, de westerse gezondheidsleer en traditionele geneeswijzen zijn het over de positieve effecten van massage grotendeels eens. Vooralsnog kunnen de volgende effecten voor de gezondheid haalbaar zijn:
- bevordering herstel
- afname pijn
- vermindering stress
- vermindering angst
- verhoging weerstand
- verbetering prestaties
- verbetering concentratie
- voorkoming blessures
- verbetering slaappatroon
- verbetering celweefsel
- vermindering depressie
- toename energie
- vermindering blokkades in (spier)weefsel
Massagebehandelingen met een therapeutisch doel behoren niet tot het gebied van de (sport)masseur, maar totdat van de fysiotherapeut.